Bouwwijze en materialen

Op deze pagina beschrijf ik mijn bouwwijze over een aantal andere materialen, welke ik heb toegepast op mijn nieuwe modelspoorbaan “4 landen-sfeer”.

De materialen en onderwerpen op de tweede pagina, die ik al eerder geschreven heb, blijven ook van toepassing. Alleen zijn deze onderwerpen al vijf jaar eerder geschreven over mijn andere modelspoorbaan, maar zijn toch ook deels toegepast op deze nieuwe baan. 

Voorheen maakte ik bergen traditioneel met staande, in globale vorm gezaagde steunschotjes. Deze schotjes bekleedde ik dan met gaas en gips. Een grote bergpartij wordt dan erg zwaar en vraagt daardoor ook een zeer solide onderbouw en vloer. Ook wordt door de vele tussenschotten de toegankelijkheid om onder de bergen te kunnen komen, erg moeilijk. Daarom zocht ik naar een andere oplossing met piepschuim.

Allereerst heb ik op het geraamte, met behulp van MDF stroken, de vlakke rails aangelegd en in het berggedeelte met de nodige stijgingen en dalingen. De hoogte verschillen waren perfect uitgerekend in het tekenprogramma “AnyRail”. Zodoende kon ik makkelijk de MDF stroken op de juiste hoogte aanbrengen met behulp van houten staanders (5 x 2 cm), die ik bevestigde aan het geraamte van de onderbouw.

Voor de bergdorpen en stations plaatste ik zo groot als nodig was, een vlakke MDF plaat voor voldoende stevigheid. Daar waar ik de tunnel-ingangen gepland had, plaatste ik op de railstroken van MDF, de vooraf geschilderde tunnelportalen. Ook bevestigde ik vooraf, voor de aandrijvingen en masten van de kabelbanen, een klein plateau op houten staanders.

Nu was het tijdstip aangebroken om de bergpartijen zichtbaar te gaan maken. Met behulp van een piepschuimsnijder sneed ik platen piepschuim op maat. Deze platen lijmde ik vast tussen de boven omschreven vaste objecten met polystyreenschuimlijm. Hoe hoger de berg hoe meer stukken piepschuim op elkaar. Het makkelijkst stapelt het met dikke platen van 5 of 6 cm, hetzij horizontaal of verticaal. De stukken lijmde ik hier en daar vast, maar niet te veel, anders heeft de piepschuimsnijder moeite om door de lijm te smelten. Nadat héél grof de bergpartijen gevormd waren en de lijm gedroogd was, begon ik met een puntig gevormde gloeidraad in de piepschuimsnijder, alsmaar stukjes weg te snijden. Ook wisselde ik regelmatig van gloeidraad met een in een andere vorm gebogen hoek of ronding. Na vele volle vuilniszakken met

snij-afval, hield ik de bergpartijen over. Het voordeel van een dergelijke piepschuimsnijder is dat het piepschuim mooi glad overblijft en dat niet de hele omgeving vol ligt met de vaak statische bolletjes, welke alleen met een stofzuiger te verwijderen zijn.

En omdat een bergdorp nooit helemaal vlak is, had ik op de MDF plaat voor het dorp naar achteren toe oplopend, ook diverse hoogtes met piepschuim gemaakt, waarop later de huisjes geplaatst konden worden. Deze vlakliggende stukken piepschuim zijn stevig genoeg om de plastic huisjes, inclusief verlichting, te dragen.

Nadat het snijwerk naar mijn zin was en de bergen de juiste vorm hadden gekregen, heb ik eerst met dun aangemaakt gips en een plat kwastje de wat grotere naden tussen de piepschuim blokken dichtgesmeerd. Daarna begon ik met een grote kwast en witte structuurverf de rotsgedeelten heel dik in te smeren. Gelijktijdig tipte ik met een klein kwastje hier en daar wat zwarte en/of roodbruine verf op de nog natte structuurverf en mengde deze ter plaatse door elkaar. Zodoende werden de bergtoppen lichtgrijs, en hoe lager op de berg, hoe donkerder en bruiner. De structuurverf zorgt voor een mooi ruw en ruig effect en smeert tevens de kleine naden dicht.

Omdat ik in het Zwitserse gedeelte een winterlandschap wilde uitbeelden, heb ik eerst met behulp van een oude tandenborstel en witte muurverf spatwerk aangebracht. D.w.z. een tandenborstel op een schoteltje met muurverf licht indopen en dan met een bot mesje of liniaaltje over de borstel naar je toe strijken, zodat de spatjes witte verf tegen de bergwand kleven.

Daarna bracht ik op de sneeuwdragende vlakken van de berg weer een laagje witte muurverf aan en bestrooide dit gelijk met sneeuwglitter van Heki. In het verleden heb ik ook wel eens poedersneeuw van Noch gebruikt, maar deze zgn. sneeuw ziet er doods uit en zou net zo goed bakmeel kunnen zijn.

Als laatste heb ik onder de boomgrens de naaldbomen gepland. Deze boompjes prikje met hun ijzerdraad voetjes zo in het piepschuim. Deze van origine groene boompjes heb ik van te voren ook aangetipt met witte muurverf en bestrooit met sneeuwglitter.

Ook worden de oppervlaktes welke met structuur en/of muurverf bestreken zijn dusdanig hard, dat je daar gemakkelijk figuren e.d. op kunt lijmen met bv. een druppeltje secondelijm, zonder dat het onderliggende piepschuim wordt aangetast.

Voorheen gebruikte ik volgens traditie 10 mm multiplex stroken en platen voor de opbouw. Dit keer ben ik overgestapt op 8 en 12 mm MDF platen. Ik heb ervaren dat dit materiaal veel makkelijker te bewerken en gladder is. Ook is het sterk genoeg voor een modelspoorbaan. Het is veel buigzamer naar alle kanten toe omdat het geen draadrichting heeft. Het splintert ook niet en is mooier en makkelijker te zagen. Zelfs met een stevig stanleymes is het te snijden of bij te werken. Tevens is het veel goedkoper dan multiplex.

Let wel op bij bouwmarkten. Het is vaak véél voordeliger om één grote plaat van 122 x 244 cm te kopen en deze, vaak gratis, in vier stukken te laten zagen, dan vier stuks kant en klare platen van 61 x 122 cm. Het scheelt vaak de helft van de prijs!

Voor de spoordijklichamen in het Nederlandse gedeelte heb ik voor de opvulling tussen de tafel en rails-dragende stroken MDF, Pu schuim gebruikt. Langzaam spoot ik het in lagen, zodanig dat het een schuin talud werd. Na uitharding van het schuim sneed ik het met een héél scherp keukenmes glad in de gewenste vorm. Dit materiaal laat zich niet met een piepschuimsnijder bewerken. Omdat dit schuim veel luchtbel-gaatjes vertoont, heb ik het oppervlak afgestreken met een heel dun laagje gips. Daarna smeerde ik het in met waterkit en bestrooide het met grasvezels. Later plakte ik hier en daar wat IJslandmos, als struikgewas. 

Voornamelijk uit kostenbesparende overwegingen heb ik gezocht naar een materiaal, dan andere bestaande gietsubstanties en folies, die daar speciaal voor worden verkocht. Ook deze materialen kunnen water niet volledig imiteren en alleen maar doen lijken.

Daarom heb ik voor deze nieuwe spoorbaan diverse waterpartijen gemaakt met behulp van radiatorfolie. Er zijn daar diverse structuren in te koop, hetzij bubbelig, hetzij met golfachtige vormen. Ik heb in de verdiept gemaakt liggende beekjes en sloten deze radiatorfolie geplakt met polystyreenlijm. Omdat de achterzijde van deze folie is voorzien van een dun laagje schuim, kan je het tijdens het plakken ook nog wat in model kneden en schuiven.

Water op zich is kleurloos en maakt het daarom zo moeilijk om een kleur te bepalen voor je spoorbaan. In de natuur neemt water de kleur aan van de omgeving, zon, wolken en bodemgesteldheid. Ik heb daarom maar gekozen voor een lichtblauwgrijze kleur. Met die kleur heb ik de folie met synthetische verf beschilderd en later afgewerkt met hoogglanslak voor de weerspiegeling. Deze glanslak maakt de kleur nog iets troebeler en accentueert nog meer de golfstructuur.

In de snelstromende riviertjes heb ik gelijktijdig in de lak steentjes en zgn. rotsblokken geplakt en de stroomversnellingen met witte verf geaccentueerd. De sloten in het Nederlandse gedeelte bekleedde ik hier en daar met rietpartijen en andere oeverbegroeiingen. Sommige oeverhellingen bekleedde ik met basaltsteentjes. 

Ook in de bouwverslagen op de pagina’s “Landschap rechterbaan” en “Landschap linkerbaan” heb ik bij diverse onderwerpen een uitleg gegeven over het “hoe gemaakt”.